Vergeetachtigheid en dementie worden vaak met elkaar in verband gebracht, maar dementie is meer dan vergeetachtigheid.

Iemand die vergeetachtig is, merkt dat het geheugen minder goed werkt dan voorheen. Hij vergeet in alle drukte een afspraak of kan even niet meer op een naam komen. Het is tijdelijk. Het heeft verder geen invloed op het dagelijks leven. Uiteindelijk wordt iedereen wat vergeetachtiger.

Dementie kan wel invloed hebben op de dagelijkse gang van zaken. Iemand krijgt bijvoorbeeld problemen met iets uitleggen, het gebruiken van voorwerpen, boodschappen doen en omgaan met geld. Alzheimer Nederland legt meer uit over het verschil tussen dementie en vergeetachtigheid.

Dementie is een verzamelnaam voor meer dan vijftig ziekten. De ziekte van Alzheimer is de bekendste. Bij dementie verwerken de hersenen informatie niet meer goed. Dit komt doordat de zenuwcellen en/of de verbinding tussen de zenuwcellen kapotgaan.

Een op de vijf mensen krijgt dementie. Hoe ouder, hoe groter de kans op dementie. Boven de 90 jaar heeft 40 procent van de mensen een vorm van dementie.

Mensen met dementie hebben een combinatie van symptomen. Geheugenverlies valt het eerste op. In een later stadium kunnen bijvoorbeeld problemen ontstaan met denken en taal en veranderd gedrag. Sommige mensen gaan snel achteruit. Bij anderen verloopt de achteruitgang geleidelijk. Dan is een redelijk gewoon leven leiden nog mogelijk. 

De meest voorkomende vormen van dementie zijn de ziekte van Alzheimer en vasculaire dementie. Op de site van Alzheimer Nederland vindt u meer informatie.

Als u vermoedt dat u of een familielid dementie heeft, maak dan een afspraak met de huisarts. De dokter onderzoekt of er sprake is van dementie. Het onderzoek bestaat meestal uit:

• Een gesprek met de patiënt. 
• Een gesprek met een naaste. Het gaat bij voorkeur om iemand die de patiënt al lang en goed kent. 
• Urine- en/of bloedonderzoek.
• Lichamelijk onderzoek om lichamelijke klachten te beoordelen en een andere verklaring voor de klachten uit te sluiten. Denk aan blaasontsteking, verkeerd gebruik van medicijnen, vitaminetekort, depressie of hormoonstoornissen. 

Geheugentest
Bij een vermoeden van geheugenproblemen of dementie kunnen geheugentesten plaatsvinden, zoals de MMSE (Mini-mental state examination). Een scan van de hersenen is meestal niet nodig om dementie vast te stellen.

De praktijkondersteuner van de huisartsenpraktijk kan de testen afnemen en de gesprekken voeren. De huisarts en praktijkondersteuner bespreken samen de uitkomsten van het onderzoek. Daarna praat de huisarts met de patiënt.

Na het onderzoek besluit de huisarts soms om de klachten een poosje aan te kijken. Zijn ze blijvend of worden ze zelfs erger? Dan bevestigt dit het vermoeden dat er sprake is van dementie. De huisarts maakt een afspraak met de persoon met geheugenproblemen en met iemand uit de directe omgeving. In dit gesprek vraagt hij naar problemen met het geheugen en taal en naar veranderingen in het gedrag. Hij toetst dan of de naaste van zijn patiënt de klachten herkent. 

Als uitgebreider onderzoek nodig is of het vaststellen van behandelwensen, dan kan de huisarts doorverwijzen naar een specialist. Denk aan een specialist ouderengeneeskunde, de geriater, de neuroloog of de ouderenpsychiater. Dit vindt altijd plaats in overleg met de patiënt. Eventueel vindt extra onderzoek plaats, bijvoorbeeld met een MRI-scan. Lees meer over onderzoek door een specialist.

Dementie is niet te genezen. Toch is het belangrijk om de diagnose vast te laten stellen. Met een diagnose heeft iemand met dementie recht op hulp en ondersteuning, bijvoorbeeld door een casemanager dementie.

Een andere reden om een diagnose te laten stellen? Hoe eerder iemand het weet, hoe groter de kans dat een eventuele behandeling helpt om de ziekte te stabiliseren, vertragen of verzachten.

Hoewel dementie niet te genezen is, is er wel een aantal zaken die de kans op dementie verkleint. Dat betekent dat iemand zijn levensstijl kan aanpassen.